Waarlijk opgestaan!

‘De Heere is waarlijk opgestaan!’ Zo begroetten de eerste christenen elkaar op
Paasmorgen. In de Russisch-orthodoxe kerken in Oost-Europa gebeurt dat nog steeds. In
die groet klinkt een blijde uitroep door: Jezus is Overwinnaar van de dood! Alle reden om
blij te zijn. Ook nu nog, in 2024.

Heb je je weleens afgevraagd hoe bijzonder het is dat de eerste christenen ‘de Heere is waarlijk opgestaan’ tegen elkaar zeiden? Ze waren er schijnbaar compleet van overtuigd dat Jezus’ opstanding uit de dood écht had plaatsgevonden. Het graf was werkelijk leeg, daarover was bij hen geen twijfel. Sterker nog, het was het fundament van hun geloof. Het was het waargebeurde feit waar ze op terugvielen. Alles om hen heen kon wankelen, maar de opstanding van hun Redder was een zekerheid. Omdat de eerste christenen grote kans hadden om mishandeld of zelfs gedood te worden, moesten ze wel erg zeker van hun zaak zijn. En die zekerheid vonden ze in de opstanding. Het graf was écht leeg. Dat ze dit soms tot aan hun dood toe beleden, is een sterke aanwijzing dat we het hier over waargebeurde geschiedenis hebben.

Archeologische aanwijzing
Dit is een indirecte aanwijzing, afkomstig van gelovigen. Er zijn ook andere soorten aanwijzingen waaruit je kunt afleiden dat Jezus’ graf echt leeg was. Aanwijzingen uit de archeologie bijvoorbeeld. Een daarvan is de Nazareth-inscriptie, ook wel het Edict van Caesar genoemd. Dat is een Griekse tekst, geplaatst op een marmeren plaat van 61 bij 38 centimeter (zie foto). Hierin staat dat de Romeinse keizer het verbood om lichamen uit de graven te stelen. Het bevat de waarschuwing dat verstoorders van grafrust een zware straf zullen krijgen. Dit is de vertaling van de Griekse tekst:

Het is mijn besluit ten aanzien van graven en tombes (…) dat deze voor altijd ongeschonden
blijven. Maar als iemand op wettige wijze een andere persoon ervan beschuldigt dat diegene een graf beschadigd heeft, of op welke wijze dan ook de begraven persoon heeft weggenomen, of met boze opzet diegene naar andere plekken heeft verplaatst, of een grafsteen heeft verplaatst, dan begaat diegene een misdaad tegen zo’n persoon. Dan verorden ik dat er een rechterlijk tribunaal wordt gevormd, zoals gedaan is bij de goden in religieuze herdenkingen; des te meer zal het verplicht zijn om degenen die begraven zijn met eer te behandelen. Je mag absoluut niet iemand die begraven is verplaatsen. Als iemand dat toch doet, wens ik dat die overtreder als een grafschender de doodstraf krijgt.

Het bijzondere van deze inscriptie is dat ervan uit wordt gegaan dat er lichamen worden
gestolen. Gewoonlijk zijn grafrovers uit op kostbaarheden, niet op lichamen. Een ander
opmerkelijk ding is dat er in de tekst specifiek over het type graven wordt gesproken dat in Israël werd gebruikt (graven met verplaatsbare grafstenen). Daarnaast is het merkwaardig dat op grafroof de doodstraf moest volgen, terwijl de straf hiervoor in andere Romeinse wetboeken veel lager is. Er moet daarom iets bijzonders aan de hand zijn geweest, juist ook omdat er speciaal een keizerlijk decreet voor werd uitgevaardigd. Zo’n decreet was een keizerlijke aankondiging die je als wet moest beschouwen. Zulke decreten sloegen vaak op bijzondere juridische, religieuze of politieke problemen die zich in een bepaald gebied voordeden. Zo ook hier… 

Niet te ontkennen
Wat was er aan de hand? De Bijbel helpt je op weg. De evangelist Mattheüs beschrijft een van de eerste reacties op de berichten over Jezus’ opstanding. De Joodse autoriteiten verzonnen meteen de leugen dat de discipelen het lichaam zouden hebben gestolen (Mattheüs 28:13). Dat deden de Joodse autoriteiten om te verklaren waarom het lichaam weg was en het graf leeg. Merk op dat deze felle tegenstanders dus niet aankwamen met het verhaaltje dat Jezus’ lichaam nog steeds in het graf was. Het feit van het lege graf konden ze kennelijk gewoon niet ontkennen! De Nazareth-inscriptie is waarschijnlijk het Romeinse antwoord op hetzelfde ‘lege graf’- probleem. Dit antwoord zou opgesteld zijn toen keizer Claudius regeerde (van 41 tot 54 na Christus). Er was onder zijn bewind een oproer in Rome ontstaan vanwege de leer over Christus’ opstanding. Daarom wilde keizer Claudius de christenen uit Rome verbannen. Daarover schrijft de Romeinse historicus Suetonius. Een mogelijk scenario is dat Claudius naar aanleiding van dit oproer navraag deed naar de oorzaak; en dat was dus het lege graf, waar de christenen zo sterk op hamerden als een waargebeurd feit. Daarna zou de keizer willen voorkomen dat zoiets nog een keer zou gebeuren en vaardigde hij deze wet uit, geldend voor de opstandige Israël-regio.

Leeg graf
Voor de Joden en de Romeinen waren er kennelijk maar twee opties: óf geloven dat Jezus’
discipelen Zijn lichaam uit het graf stalen en zo een enorme religieuze fraude pleegden, óf
geloven dat Jezus echt was opgestaan. Velen kozen het eerste, maar gelukkig was er onder de Joden en Romeinen ook een grote groep die overtuigd werd van het tweede. Een groep die door de eeuwen heen alleen maar groter en groter is geworden. Voor miljoenen christenen is Jezus’ opstanding nog steeds het fundament van het geloof.
Wat kies jij?

Laat na de sabbat, toen het begon te lichten, tegen de eerste dag van de week, kwam Maria
Magdalena, en de andere Maria, om het graf te bezien. En zie, er gebeurde een grote aardbeving; want een engel van de Heere, neerdalend uit de hemel, kwam toe, en wentelde de steen af van de deur, en zat daarop. En zijn gedaante was als een bliksem, en zijn kleding wit als sneeuw. En uit vrees voor hem zijn de [Romeinse] wachters [die het graf bewaakten] zeer verschrikt geworden, en werden als doden. Maar de engel, antwoordende, zei tegen de vrouwen: Vreest gijlieden niet; want ik weet, dat u Jezus zoekt, Die gekruisigd was. Hij is hier niet; want Hij is opgestaan, zoals Hij gezegd heeft. Kom hier, zie de plaats waar de Heere heeft gelegen. En ga haastig heen, en zeg tegen Zijn discipelen dat Hij uit de doden is opgestaan. (Mattheüs 28:1-7)