Kritische geest

Toen hij merkte dat de dominee voor zijn vragen wegdraaide, knapte er iets bij de kinder- en  jeugdpsychiater Menno Oosterhoff. ‘Dit geloof is té dom voor mij’, schrijft hij bijna zestig jaar later. Hij onttrekt zich aan de leer van de kerk. ‘Een proces wat levenslang duurt.’

Uit de reacties op zijn openhartige blog, leid ik af dat hij niet de enige is die om deze reden de kerkdeuren achter zich sluit. En ik snap dat. Waar moet je heen als je geen vragen mag stellen? En je deze vragen toch hebt. Dat voelt verstikkend.

Herkenning

Eerlijk-is-eerlijk, herken ik het wel. In mijn studententijd had ik een soortgelijke ervaring. Mijn vragen op de catechisatie werden afgekapt met een Bijbeltekst in de oude vertaling: ‘zij hebben vele vonden gezocht’ (Prediker 7: 29). Het moment staat me nu nog helder voor de geest. Ik was verbijsterd. Gekwetst. En verward. Door de oude taal, wist ik niet zeker wat de dominee bedoelde. Maar, één ding was me wel duidelijk, verdere vragen waren niet welkom.

Toch, heeft dat er bij mij niet toe geleid dat ik de kerkdeuren achter me heb gesloten. Waarom niet? Ik denk, omdat de Bijbel wél ruimte laat voor vragen. Voor God is een kritische geest geen taboe. Ik ervaar dat als bevrijdend. Dominees en kerken zitten in hun reacties niet altijd op één lijn met de God, Waarin zij geloven.

In Handelingen 17 worden de mensen van Berea geprezen om hun ‘kritische’ geest. Zij namen de woorden van Paulus over Jezus niet zomaar klakkeloos aan, maar onderzochten op grond van de Oud Testamentische geschriften of Jezus ook daadwerkelijk de beloofde Messias zou kunnen zijn. En in 1 Thessalonicenzen 5: 21 word je er zelfs toe opgeroepen alle dingen te toetsen en te onderzoeken.

Onder kritiek

In Zijn leven heeft Jezus vaak, heftig en fel onder kritiek gestaan. Zozeer zelfs dat zijn critici Hem wilden doden. Toch, veegt Jezus ook dán hun kritiek niet zomaar van tafel. Hij wijst niet de weg van ‘domweg geloven.’ Een magistraal voorbeeld hiervan kun je lezen in Johannes 5. Loeikwaad zijn Jezus’  tegenstanders, omdat Jezus pretendeert de Zoon van God te zijn. De Joden vinden dat hoogst arrogant. Wie denkt Hij wel dat Hij is. En welke bewijzen heeft Hij daarvoor?

Bewijzen

Jezus neemt hun kritiek serieus. Absoluut. Hij geeft hen zelfs gelijk. ‘Als Ik van mijzelf getuig, dan is dat geen betrouwbaar verhaal’ (Johannes 5: 31). Maar, gaat Jezus verder, er is echt veel bewijs voor dat ik de Messias ben. Rustig zet Hij het voor hen op een rijtje (Johannes 5: 32 - 47).

Het probleem met ons kritische mensen, is niet zozeer onze kritiek. Die mag er best zijn. Ook onze vragen. Je ziet hoeveel ruimte Jezus hieraan biedt. Maar, Jezus legt in Johannes 5 de vinger op de zere plek. Onze kritiek kan voortkomen uit het feit dat wij niet willen buigen voor de waarheid  (Johannes 5: 40 – 44). Daar zit ons probleem.

Uitdaging

De uitdaging voor ons is, om óók kritisch te kijken naar onszelf. Niet zomaar geven de diepste geheimen van ons hart zich bloot. Waarom hebben we de deur van de kerk achter ons dicht getrokken? Zijn onze argumenten steekhoudend? Of, zit er een diepere laag onder, die we misschien liever toegedekt houden? Willen we simpelweg niet buigen? Houden we graag zelf de regie?

Ga jij de uitdaging aan om jezelf eens kritisch onder de loep te nemen?

Geschreven door: Jannette Harskamp-Vermeer
Reacties welkom op: evangeliewoord@outlook.com